Millennials op zoek naar identiteit en orientatie
Bij wie (of waar) leer ik hoe te leven? Dat is een vraag die ik een millennial eens hoorde stellen. Die vraag is, denk ik, de vraag van een nieuwe generatie. De filosoof Joep Dohmen, zelf met pensioen schrijft in zijn nieuwste boek ‘Iemand zijn’: “Mijn leeftijdgenoten snakten hevig naar de vrijheid, wat dat ook wezen mocht. Vandaag klinkt die hele emancipatiestrijd ouderwets … Onze nieuwe levensvragen gaan minder over emancipatie, losmaking of onthechting, en veel meer over vragen van identiteit en oriëntatie.”
Crisis opvoeding en onderwijs
Je zou zeggen dat gezin en school de plekken zijn voor het vinden van antwoorden. Maar volgens is Dohmen is er sprake van een crisis in de opvoeding. “Niemand weet hoe er precies opgevoed zou moeten worden: er is niet langer meer een algemene oriëntatie voor de ouders.” Eenzelfde crisis ziet Dohmen in het onderwijs. Het huidige onderwijs zwicht onder de nadruk op meetbare kennis en vaardigheden die nuttig zijn voor een toekomstig beroep. Daardoor is er geen plaats voor vragen naar de bredere vorming tot volwassenheid. Dezelfde tendens ligt op de loer in christelijk Nederland. De drieslag van school, gezin en kerk voor de vorming van jongeren komt steeds meer onder druk te staan.
Vrijheid is niet-inmenging
De crises in opvoeding en onderwijs hebben volgens Dohmen dezelfde bron, namelijk de liberale opvatting dat vrijheid niet-inmenging is. “Bemoei je er niet mee”. Die eenzijdige uitleg van vrijheid maakt een gesprek over hoe te leven eigenlijk overbodig. Maar de verwaarlozing van dat gesprek komt ons duur te staan. We zijn weerloos geworden tegen de machten die in de huidige wereld het leven dicteren: de krachten van commercie en marketing, van techniek en wetenschap, en van (sociale) media. Zo dreigen wij in naam van de vrijheid onze vrijheid tot een zin- en betekenisvol leven te verliezen. De rest van het boek van Dohmen is een voorstel om die vrijheid te heroveren op de machten die haar bedreigen.
Leven vormgeven
In het christelijk geloof gaat het volgens mij juist ook over die vraag ‘hoe te leven’? De eerste christenen werden niet voor niets mensen van de weg genoemd. Bijbelse noties als roeping, beeld van God, rentmeester en pelgrim, zeggen allemaal iets over identiteit en oriëntatie. En praktijken als gebed, sabbat en gemeenschap, zijn evenzovele manieren om aan ons leven vorm te geven. Bij wie of waar maken de huidige generaties van millennials en zoomers zich deze manier van leven eigen? Waar wordt de existentiële strijd gevoerd tegen de door Dohmen genoemde machten om zich dit leven eigen te maken?
Wittenberg: richting en oriëntatie
Daarin ligt voor mij de betekenis en het belang van een plek als De Wittenberg. Als een plek waar die vraag aan de orde gesteld wordt: hoe te leven? Waar we vanuit het evangelie daadwerkelijk richting en oriëntatie bieden aan levens van millennials en zoomers. En waar tegen de machten van deze tijd in, ruimte geboden wordt om die antwoorden samen met anderen te oefenen en in de praktijk te brengen.
Frans Hoogendijk, directeur
